دانشگاه هنر اصفهان

دانشکده هنر و ادیان و تمدنها

گروه هنر اسلامی

پایان نامه کارشناسی ارشد رشته هنراسلامی

بررسی دگرگونی نقوش در فرش ترکمن

( مورد مطالعه: پس از پیروزی انقلاب در دوطایفه یموت و گوگلان در استان گلستان)

استاد راهنما:

دکتر بهار مختاریان

استاد مشاور اول:

دکتر علیرضا خدامی

استاد مشاور دوم:

دکتر جبار رحمانی

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده:

فرش با حیات مادی و معنوی ترکمن مأنوس است و معرف هویت و عامل وحدت طوایف مختلف بشمار می آید. نقوش در فرش اصیل ترکمن، دارای ساختاری مشخص و منسجم بوده و تا دهه های اخیر مادر ترکمن خود را ملزم به رعایت آن می دانست.آگاهی از همخوانی پدیده های اقتصادی و طبیعت زیستی، با نقوش سبک جدید، مسأله اساسی این تحقیق بوده است. هدف کلی تحقیق، شناخت دگرگونی نقوش فرش ترکمن پس از پیروزی انقلاب اسلامی و مقایسه آن، بین دو طایفه گوگلان و یموت در استان گلستان است. فرضیه اصلی این تحقیق، بیانگر آن است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نشر آگاهی و گسترش ارتباطات در دگرگونی نقش مایه های سنتی فرش دستباف ترکمن مؤثر بوده است.

این تحقیق با روش انسان شناسی هنر و با عنایت به شیوه های مختلف زیست اجتماعی، طی دو دوره قبل و بعد از انقلاب، بدنبال آن است که کارکرد دست بافته های ترکمن را در زندگی اجتماعی- اقتصادی نمایان سازد. روش کار، بر اساس گردآوری اطلاعات بر پایه مطالعات کتابخانه ای، شرکت در همایش، مصاحبه مستقیم با سؤالات باز( بافندگان و کارشناسان)، مشاهده، استفاده از ابزارهای مردم نگارانه دیداری و شنیداری است. مهمترین دستاوردهای تحقیق عبارتند از:

• پیش از انقلاب، دستبافته های ترکمن از نظر کارکرد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی از انسجام و پیوستگی عقلایی برخوردار و در اقتصاد خانوار و رفاه زیستی- روانی بافندگان، نقش مثبت و در تداوم وحدت قوم ترکمن مؤثر بوده است.
• پس از پیروزی انقلاب، جنگ، بحران های سیاسی- اقتصادی داخلی و خارجی، افزایش سطح سواد در مقاطع مختلف تحصیلی( دختران و پسران) و …زمینه را برای تحول نقش مایه ها مهیا نمود که به سبب عدم مطالعات بنیادین فرهنگی و انسان شناسانه، نتایج مطلوب حاصل نگردید.

کلید واژه:

نقش مایه – فرش ترکمن – سبک سنتی – سبک جدید – گول

فصل اول: کلیات

مقدمه……………………………………………………………………………….1

1- 1 بیان مسئله…………………………………………………………………………….1

1-2 اهمیت و ضرورت موضوع پژوهش…………………………………………………….2

1-3 اهداف پژوهش ………………………………………………………………………3

1-4 چارچوب نظری پژوهش ……………………………………………………………..3

1-5 روش پژوهش ……………………………………………………………………….3

1-6 قلمرو مکانی پژوهش ………………………………………………………………..3

1-7 قلمرو زمانی پژوهش…………………………………………………………………4

1-8 ابزارهای گردآوری داده ها…………………………………………………………..4

1-9 محدودیت های پژوهش……………………………………………………………..4

فصل دوم: تاریخ و ساختار اجتماعی ترکمن

مقدمه……………………………………………………………………………..6

2-1 واژه شناسی کلمه ترکمن…………………………………………………………….6

2-2 تاریخ …………………………………………………………………………….7

2-2-1 آسیای میانه…………………………………………………………………………7

2-2-2 تاریخ ترکمنان……………………………………………………………………..9

2-2-3 هخامنشیان………………………………………………………………………..01

2-2-4 دین ترکمنان………………………………………………………………………..12

2-2-5 مغولان……………………………………………………………………………..12

2-2-6 دوران اواخر قاجار و پهلوی………………………………………………………. 15

2-2-6-1 ورود روس ها به آسیای مرکزی در قرن 19……………………………………….. 15

2-2-6-2 دوران پهلوی………………………………………………………………….. 15

2-3 جغرافیا……………………………………………………………………….. 16

2-3-1 موقعیت جغرافیایی……………………………………………………………… 17

2-3-2 جمعیت……………………………………………………………………….. 17

2-3-3 اصالت ترکمن…………………………………………………………………. 18

2-3-3-1 زبان………………………………………………………………………….. 18

2-3-3-2 اسب(اسب های آسمانی)……………………………………………………….. 19

2-3-3-3 موسیقی………………………………………………………………………. 19

2-3-3-4 فرش…………………………………………………………………………. 20

2-4 ساختار اجتماعی تراکمه………………………………………………………….. 20

2-4-1 هرم قدرت……………………………………………………………………… 21

2-4-2 طوایف یموت…………………………………………………………………. 21

2-4-3 تقسیمات عشیرتی یموت………………………………………………………… 22

2-4-4 طوایف گوگلان……………………………………………………………….. 23

2-4-5 تقسیمات عشیرتی گوگلان………………………………………………………. 23

2-5 عوامل مهم در تبیین ساختار اجتماعی طوایف ترکمن………………………………… 24

2-5-1 خانواده……………………………………………………………………….. 24

2-5-2 مردان…………………………………………………………………………. 24

2-5-3 زنان………………………………………………………………………….. 24

2-5-4 تأثیر جغرافیا بر فرهنگ…………………………………………………………. 25

2-5-5 اعتقادات مذهبی و باورها………………………………………………………… 26

2-5-6 اقتصاد………………………………………………………………………… 27

2-5-7 کشاورزی……………………………………………………………………… 29

پی نوشت………………………………………………………………………..31

فصل سوم: روش / ساختار فرش ترکمن

مقدمه…………………………………………………………………………….35

3-1 هنر…………………………………………………………………………… 53

3-2 زیبایی………………………………………………………………………… 36

3-3 بررسی جایگاه جوامع ترکمن بر اساس مطالعات انسان شناسی………………… 36

3-4 تفاوت های عمده در فرم های هنری بین جوامع کوچک و پیچیده……………………… 38

3-5 بررسی نقش هنر بر فرد و جامعه……………………………………………………. 38

3-5-1 کارکردهای هنر…………………………………………………………………. 40

3-5-1-1 لذت حسی برای فرد……………………………………………………………. 40

3-5-1-2 یگانگی فرهنگی……………………………………………………………….. 40

3-5-1-3 هنر و ثبت تاریخ فرهنگی……………………………………………………….. 40

3-5-1-4 نقش هنر در تداوم جامعه………………………………………………………… 41

3-5-1-5 کنترل اجتماعی………………………………………………………………… 41

3-5-1-6 حفظ یا به چالش کشیدن وضع موجود…………………………………………….. 42

3-6 ساختار فرش ترکمن……………………………………………………………… 44

3-6-1 ابزار آلات قالیبافی ترکمن……………………………………………………….. 45

3-6-1-2 دار…………………………………………………………………………… 45

3-6-1-3 شانه« داراق»…………………………………………………………………… 46

3-6-1-4 گره………………………………………………………………………….. 47

3-6-1-5 پشم و رنگ…………………………………………………………………… 47

3-7 فرهنگ قالیبافی………………………………………………………………….. 48

3-7-1 باورها و آداب در بافت قالی……………………………………………………….. 48

3-7-2 چله کشی فرش………………………………………………………………….. 50

3-8 مشخصات فرش ترکمن……………………………………………………………. 51

3-9 منشأ نقش های قالی ترکمن…………………………………………………………. 52

3-10 مظاهر مشخص قالی ترکمن………………………………………………………… 52

3-11 اسامی نقوش قالی ترکمن………………………………………………………….. 53

3-12 نقش های ترکمن و الهام از طبیعت………………………………………………….. 53

3-13 گول…………………………………………………………………………….. 54

3-13-1 انواع گول های سنتی در طوایف ترکمن…………………………………………….. 54

3-13 بعد از انقلاب…………………………………………………………………….. 55

3-14 عناصر صوری در مطالعه فرش ترکمن……………………………………………….. 55

3-14-1 مهارت در بافت…………………………………………………………………. 55

3-14-2 نظم در ظاهر و مهارت……………………………………………………………. 56

3-14-3 فقدان مهارت…………………………………………………………………… 56

3-14-4 تقارن………………………………………………………………………….. 56

3-14-5 تقارن معکوس………………………………………………………………….. 56

3-14-6 ریتم…………………………………………………………………………… 57

3-14-7 طرح های حاشیه ای…………………………………………………………….. 57

3-14-8 تزئین بخش های مهم……………………………………………………………. 57

3-14-9 نماد پردازی……………………………………………………………………. 58

3-14-10 فقدان ثبات تصویری ……………………………………………………………. 58

3-14-11 فقدان یکدستگی نمادها…………………………………………………………. 58

3-14-12 نام نقش ها…………………………………………………………………….. 59

3-14-13 توزیع جغرافیایی تفسیر طرح های مشابه……………………………………………. 59

3-14-14 استنباط از معنی………………………………………………………………… 59

3-14-15 ثبات نمونه های شیوه کار در مقابل ثبات تفسیر……………………………………… 60

3-14-16 سوء تغییر در تقاضا……………………………………………………………… 60

3-14-17 تأثیر سطوح تزئینی……………………………………………………………… 60

3-14-18 سبک…………………………………………………………………………. 60

3-14-19 ثبات شکل…………………………………………………………………….. 60

3-14-20 تبدیل شکل در موارد جدید……………………………………………………… 61

3-14-21 تعیین فنی شکل………………………………………………………………… 61

3-14-22 ویژگی انحصاری سبک…………………………………………………………. 61

3-14-23 نقش مایه های ترکیبی…………………………………………………………… 62

3-14-24 بافنده در محدوده فرهنگی خود…………………………………………………… 62

3-14-25 سیطره سبک بر نوآوری………………………………………………………… 62

3-14-24 عناصر شاخص سبک…………………………………………………………… 62

3-14-27 نابسامانی های کیفی……………………………………………………………. 63

3-15 عوامل عمده عدم ثبات رنگ در منطقه……………………………………………… 63

3-16 مشکلات فرش ترکمن در مصاحبه با بافندگان………………………………………. 63

پی نوشت………………………………………………………………………. 65

فصل چهارم: تحلیل

مقدمه……………………………………………………………………………..68

4-1 نمونه‌ای از قدیمی­ترین فرش بجای مانده از ترکمن‌های یموت…………………………. 70

4-2 نتایج …………………………………………………………………………… 75

4-3 پیشنهادات ………………………………………………………………………. 76

پی نوشت…………………………………………………………………………..77

4-4 منابع و مواخذ……………………………………………………………………. 78

مقدمه:

ترکمنان، دسته ای از کوچ نشینان زرد پوست آسیای مرکزی بودندکه بدلیل شیوه خاص معیشتی و ویژگی های مترتب بر جوامع کوچک(بدوی) شناخت تاریخ آنان به آسانی میسر نیست. از اینرو، محققان با توجه به شرایط جغرافیایی، تاریخی، اقتصادی، فرهنگ مادی و …راه را برای شناخت عمیق تر فرهن

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیلک کنید

لینک بالا اشتباه است

برای دانلود متن کامل اینجا کلیک کنید

       

:: بازدید از این مطلب : 794